Długie i koszmarne jesienne wieczory Wójta Ryszarda Gliwińskiego

Na stronie urzędowej Urzędu Gminy Zamość został zamieszczony tekst  autorstwa Ryszarda Gliwińskiego odnoszący się jak wskazuje sam tytuł  do gminnych finansów i samorządowego zarządzania. Oceny tekstu, zawartych informacji dokonają czytelnicy, Mieszkańcy Gminy Zamość, radni oraz szeroko rozumiana opinia publiczna.  Niezrozumiałym jest natomiast jedno zdanie w obszernym tekście dotyczące mieszkańca gminy. Wójt Ryszard Gliwiński pisze ” Zdalna forma obrad Radnych pozwala na udział w nich także Mieszkańcom, z czego ochoczo korzysta Pan Ryszard Puchacz”. 

Słowo ”ochoczo” użyte przez Wójta Ryszarda Gliwińskiego w tekście dotyczącym gminnych finansów w ocenie czytelników tekstu jest prywatną opinią wójta.

Mieszkaniec korzysta z przysługujących praw obywatelskich zapisanych w Konstytucji RP oraz innych ustawach. Szkoda tylko, że Wójt Ryszard Gliwiński jako samorządowiec, jako absolwent wyższej uczelni podsyca atmosferę swoimi prywatnymi opiniami wykorzystując do tego celu stronę urzedową oraz  Biuletyn Samorzadu Gminy Zamość. Strona urzędowa oraz Biuletyn Samorządu Gminy Zamość to publikator ważnych informacji dla mieszkańców zainteresowanych  lokalnym rozwojem gminy a nie miejsce na prywatne opinie Wójta Ryszarda Gliwińskiego.

Wstęp mieszkańców na sesje rady gminy – prawo do nagrywania posiedzeń.Udział mieszkańców w posiedzeniach rad gmin i miast i ich komisji staje się coraz bardziej powszechny. Niestety, nie zawsze spotyka się on z pozytywnym odbiorem ze strony władz samorządowych. Poniżej przedstawiamy przepisy prawne, które jasno wskazują, że uczestniczenie w sesjach rad gmin, posiedzeniach komisji i zebraniach wiejskich jest obywatelskim prawem i przywilejem, którego nikt nie może nam zabronić.

1. Konstytucja RP art. 61stanowi, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Ograniczenie tego prawa, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

2.Ustawa z dnia 6 września 2001r o dostępie do informacji publicznej w art. 2 ust. 1 stanowi, że prawo dostępu do informacji publicznej przysługuje „każdemu”, co oznacza, że np. nie tylko mieszkańcy danej gminy mogą przysłuchiwać się posiedzeniom jej rady lub komisji, ale mogą to być również mieszkańcy innych miejscowości, czy wręcz innych krajów. Ustawodawca użył słowa „każdy” gdyż dostęp do informacji jestprawem człowieka i tylko w wyjątkowych przypadkach prawo takie może zostać ograniczone. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy, w ślad za powołanym przepisem Konstytucji, posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnychwyborów są jawne i dostępne. Kolegialnymi organami, w których posiedzeniach mieszkańcy mogą brać udział są oprócz rady gminy również rady osiedli czy zebrania wiejskie w sołectwie.

3.Ustawa o samorządzie terytorialnym wart. 11b stanowi, żejawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich może określać statut.

Poniżej tekst Wójta Ryszarda Gliwińskiego:

” Długie jesienne wieczory i wywołane pandemią koronawirusa ograniczenia w codziennej aktywności pozostawiają nieco czasu do zagospodarowania. Dla zainteresowanych gminnymi sprawami może to być okazją do pogłębienia wiedzy o uwarunkowaniach zarządzania nimi. Także możliwość innego spojrzenia na to, co przekazują nam każdego dnia Media i Politycy, porównania kształtowanego w ten sposób obrazu Polski 2020 roku z realiami widzianymi z pozycji polskich Gmin. Kilkanaście dni temu, w trakcie konferencji prasowej, Premier Mateusz Morawiecki powiedział, że w ostatnich pięciu latach Rząd uporządkował finanse publiczne. Nie powiedział co to oznacza dla budżetów Gmin, dla rozwoju miejsc, w których żyjemy? Może poniższy tekst będzie częścią odpowiedzi na to pytanie.

Na początku miesiąca lipca przedłożyłem Radzie Gminy i upubliczniłem RAPORT O STANIE GMINY za 2019 rok (dostępny na www.gminazamosc.pl) Debata nad tym co on zawiera i o czym świadczy miała miejsce w trakcie obrad sesji Rady Gminy jaka miała miejsce w dniu 25 sierpnia 2020 roku. Warto ją kontynuować, gdyż ma ona ścisły związek z projektowaniem budżetowym 2021 roku. Za nami zebrania wiejskie, składanie wniosków budżetowych przez Sołtysów oraz przedłożony przez Wójta projekt budżetu przyszłego roku. Nad tym ostatnim dokumentem trwają teraz prace czterech stałych Komisji Rady Gminy. Zdalna forma obrad Radnych pozwala na udział w nich także Mieszkańcom, z czego ochoczo korzysta Pan Ryszard Puchacz. Sesja Rady Gminy, na której będzie przyjmowana ostateczna wersja budżetu Gminy 2021 roku planowana jest na dzień 30 grudnia 2020 roku.

Projekt budżetu 2021 roku Wójt przyjął zarządzeniem z dnia 12 listopada 2020 roku. Został on przedłożony Przewodniczącemu Rady Gminy i Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Lublinie. Zawartość projektu prezentuję w zestawieniach tabelarycznych zamieszczonych pod niniejszym tekstem. Obejmują one tylko zadania własne – bez zleconych, które nie mają żadnego wpływu na budżetowe decyzje i analizy. Wnioski z informacji w nich zawartych są dalekie od optymizmu i moim zdaniem wskazują, że prezentowane w mediach uporządkowanie finansów publicznych stało się kosztem między innymi budżetów Gmin, a więc kosztem możliwości realizacji oczekiwanych przez Mieszkańców zadań.

Podstawowym źródłem dochodów bieżących własnych projektu budżetu 2021 roku są środki przekazywane z budżetu Państwa – tabela nr 1 wiersz nr 1. To aż 71,90% wszystkich dochodów. Drugie źródło dochodów budżetu to podatki i opłaty lokalne oraz dochody z gospodarki mieniem gminnym – tabela nr 1 wiersz nr 2. Udział ich w całości dochodów to 16,62%. Te dwa źródła dochodów projektu budżetu przyszłego roku to 88,98% wszystkich dochodów. Ich wzrost w stosunku do planowanego wykonania budżetu 2020 roku to kwota + 1 632 440 zł. Popatrzmy teraz na to co zawiera tabela nr 2 wiersze nr 1 i 2. Prezentują one budżetowe wydatki bieżące w realizacji dwóch zadań – z zakresu oświaty i wychowania przedszkolnego, oraz z zakresu pomocy społecznej. To łącznie 55,99% wszystkich wydatków bieżących własnych projektu budżetu 2021 roku. Ich wzrost w stosunku do planu wydatków 2020 roku to łączna kwota +1 999 752 zł. Porównanie dwóch powyższych kwot daje wynik ujemny – 367 312 zł. Taka sytuacja w projektowaniu budżetowym Gminy Zamość ma miejsce po raz pierwszy. Cały planowany wzrost dochodów bieżących budżetu 2021 roku przeznaczamy na wzrost wydatków bieżących w realizacji zadań z zakresu oświaty i wychowania przedszkolnego, a więc na funkcjonowanie 12 publicznych Szkół. Tak wygląda finansowanie kosztów reformy oświatowej lat 2016‑2019 i tak wygląda rządowe uporządkowanie finansów publicznych. Z dochodów bieżących budżetu 2021 roku nie ma pieniędzy na rozwój Gminy, nie ma pieniędzy na gminne inwestycje tabela nr 3. Na dodatek trzeba było podejmować decyzje o dużych cięciach w pozostałych wydatkach bieżących własnych. Z takiego mało ciekawego punktu startowego Wójt rozpoczął podejmowanie decyzji o ostatecznym kształcie projektu budżetu przyszłego roku. Nie ma w nich nowych inwestycji i innych zadań. Są zmiany w podjętych wcześniej decyzjach, oraz pytania na które projekt budżetu nie daje odpowiedzi. Opisana w skrócie sytuacja projektowania budżetowego przyszłego roku to efekt tego, co dzieje się w gminnych budżetach od 2016 roku. Zainteresowanych odsyłam do RAPORTU O STANIE GMINY (dostępny na www.gminazamosc.pl) Na jego stronach 44‑50 przedstawiam własną ocenę stanu gminnych finansów.

W projekcie budżetu 2021 roku po stronie wydatków inwestycyjnych figuruje kwota 13 472 864 zł. Obejmuje ona realizację 49 zadań inwestycyjnych. Jak już wspomniałem powyżej wszystkie są kontynuacją wcześniej podjętych decyzji – 18 z nich to przedsięwzięcia Wieloletniej Prognozy Finansowej lat 2020‑2023, kolejne 28 to zadania wybrane przez Mieszkańców w procedurze programu Fundusz Sołecki 2021 roku, a pozostałe 3 są kontynuacją zadań realizowanych również w latach wcześniejszych. Źródła finansowania inwestycji przyszłego roku prezentuję w tabeli nr 4. Podstawą ich są pozyskane unijne i krajowe dotacje oraz nowy kredyt. Brak na inwestycje środków z dochodów bieżących skutkuje nie tylko niemożliwością wprowadzenia do realizacji nowych zadań. Poważnym problemem przyszłego roku mogą być decyzje w sprawie budowy nawierzchni dwóch dróg gminnych, nr 112221L Sitaniec – Sitaniec Wolica (za cmentarzem), oraz nr 112227L w m. Pniówek (za szkołą). Zadania te były przewidziane do realizacji w 2021 roku z dotacją rządowego programu Fundusz Dróg Samorządowych. W miesiącu sierpniu złożyliśmy wnioski o dotację, ale do dnia dzisiejszego Wojewoda Lubelski nie zdecydował kto otrzyma pieniądze. Łączna kwota realizacji tych zadań to aż 5 300 000 zł (przed przetargiem) – z tego 2 100 000 zł środki budżetu Gminy i 3 200 000 zł planowane dotacje. Aby pozostawić te dwa zadania w projekcie budżetu przyszłego roku konieczne było zaplanowanie dodatkowego zadłużenia Gminy o kwotę 2 100 000 zł. W sytuacji grudnia 2020 roku nie jest to taka prosta i oczywista decyzja – stan zadłużenia budżetu prezentuję w tabeli nr 5. Stąd też w sytuacji braku informacji o dotacji z programu rządowego zdecydowałem się nie ujmować zadań w przedłożonym Radzie Gminy dokumencie. Proponuję powrócić do decyzji jeśli otrzymamy informację o dofinansowaniu, moim zdaniem nie będzie to wcześniej jak w lutym – marcu przyszłego roku. Dla tych i innych decyzji budżetowych przyszłego roku ważnym będzie jak finansowo zakończymy 2020 rok. Na kilkadziesiąt dni przed sylwestrową nocą nie wiemy czy Minister Finansów przekaże nam wszystkie zaplanowane dochody budżetowe. W innych warunkach będziemy podejmować decyzje jeśli będziemy mieli szczęście u Polityków, którzy decydują o dotacji dla Gmin z rządowego programu Fundusz Inwestycji Lokalnych. We wrześniu złożyliśmy trzy wnioski o dotacje, w tym o kwotę 4 000 000 zł na budowę sali gimnastycznej w Kalinowicach. Pozytywne decyzje w tym zakresie zmieniłyby mało ciekawy obecnie obraz możliwości finansowania inwestycji 2021 roku. W przyszłym roku rozpoczynamy największe wyzwanie inwestycyjne lat 2021 – 2022, budowę sali gimnastycznej przy Zespole Szkoły Podstawowej i Przedszkola w Kalinowicach. Związane z tym planowane wydatki to łącznie kwota 5 500 000 zł (przed przetargiem). Na realizację zadania mamy już podpisaną umowę o dotację 2 736 00 zł z rządowego programu Sportowa Polska. Inwestycje przyszłego roku to także cztery inne duże zadania z podpisanymi umowami na unijną dotację – Odnawialne źródła energii w Gminie Zamość część III (2 063 411 zł dotacji, 386 zestawów solarowych na posesjach Mieszkańców), Modernizacja oświetlenia ulicznego w Gminie Zamość (1 448 675 zł dotacji), Budowa sieci wodociągowej w m. Płoskie – etap III (710 000 zł dotacji), oraz Budowa Centrum Kultury Dawnej w m. Wysokie (392 178 zł dotacji). Projekt budżetu przyszłego roku to także: dotacja dla Powiatu Zamojskiego na budowę chodnika Wierzchowiny – Skaraszów (250 000 zł), dotacja dla Powiatu na budowę chodnika w m. Zawada (180 000 zł), budowa chodnika przy ul. Targowej w Skokówce (302 549 zł), rozbudowa sieci wodociągowej wraz z przyłączami w m. Żdanówek (150 000 zł) oraz 28 zadań inwestycyjnych programu Fundusz Sołecki (wykaz w dalszej części Biuletynu). W projekcie budżetu zabezpieczono także środki na opracowanie dokumentacji projektowych budowy dróg w sołectwach: Szopinek (główna droga), Sitaniec (tzw. ul. Słoneczna), Płoskie – Zawada (pod lasem), Płoskie (nowa droga od powiatowej do m. Siedliska w kier. Zawady), Wólka Panieńska (przy Kościele), Żdanów (biały wygon), Skokówka (północna część ul. Ogrodniczej i Granicznej). Propozycje budżetowe zawierają także opracowanie dokumentacji połączenia istniejących gminnych wodociągów w sołectwach Płoskie i Zawada, oraz Żdanówek i Zarzecze.

Trwające jeszcze prace nad projektem budżetu 2021 roku oraz jego uchwalenie przez Radę Gminy nie zakończą finansowych decyzji przyszłego roku. Wspomniałem już powyżej, że dokumenty, które przedłożyłem Radzie w ramach projektowania budżetowego nie odpowiadają na wszystkie ważne pytania z zakresu gminnego gospodarowania. Najważniejsze z nich to – plan nowego zadłużenia budżetu w latach 2021‑2024, gminne projekty lat 2022 – 2029 planowane do realizacji z dotacją programów unijnych, najważniejsze gminne inwestycje lata 2022 – 2023, program Fundusz Sołecki 2022 roku, realizacja zadań z zakresu transportu zbiorowego w 2022 roku i kolejnych latach, połączenie gminnych wodociągów, o których powyżej. Trzeba do tych i innych spraw powrócić w pierwszym kwartale nowego roku.

Stary 2020 rok już prawie za nami – rok Jubileuszu 30 lat istnienia samorządowych gminnych wspólnot. Dla mnie i wielu Innych bezpośrednio odpowiedzialnych za stan gminnych spraw nie kończy się on optymistycznie, chociaż sukcesów oraz powodów do radości było w nim sporo. Przytłacza jednak prezentowany powyżej i w Raporcie o stanie Gminy obraz samorządowych finansów, który budzi niepokój o możliwości zaspokajania potrzeb Mieszkańców. To skutek sytuacji, jaka wytworzyła się w gminnych budżetach lat 2018 – 2020. Zachwiały nimi decyzje Rządu i Polityków podejmowane po 2015 roku. Tak musiało skończyć się przerzucenie na budżety Gmin skutków finansowych reformy oświatowej lat 2016‑2019, znaczny wzrost cen towarów i usług, oraz niewspółmierny do zwiększonych wydatków wzrost dochodów bieżących (własnych) przekazywanych przez Ministra Finansów. Dzisiejsze spojrzenie na stan gminnych spraw, to także efekt ciągłego ograniczania decyzji podejmowanych w gminach, czego najlepszym przykładem są czekające nas po nowym roku zmiany w organizacji odbioru odpadów komunalnych z gospodarstw domowych (piszę o tym w innym miejscu Biuletynu). Co musi się wydarzyć, aby w przyszłość patrzeć bardziej optymistycznie? Moim zdaniem muszą zdarzyć się bardzo poważne zmiany w politycznym spojrzeniu na rolę samorządów gminnych w polskich zmianach lat 1989 – 2020. Powrót do roli samorządowych wspólnot wynikających z Konstytucji i ustawy o samorządzie gminnym. Powrót do myśli twórców samorządowej reformy z 1990 roku. Czy to możliwe? Wydarzenia 2020 roku sugerują ostrożną odpowiedź. Przypominam sobie 2018 rok i ówczesną próbę utworzenia ogólnopolskiego ruchu obrony samorządowej idei. W Gminie Zamość zrobiliśmy wówczas bardzo dużo, ale też nie mówiliśmy jednym głosem. Innych z: Powiatu i Województwa nie udało się zaprosić do współpracy, więc i efekt głośnych wydarzeń tamtych dni był połowiczny. Teraz takie szerokie publiczne działania utrudnia pandemia COVID-19. Nie ma jednak innej drogi do zmian w samorządowej rzeczywistości przyszłych lat.

W nowym 2021 roku wszystkim Mieszkańcom i sobie życzę dużo optymizmu. Zapraszam do kontaktu poprzez www.gminazamosc.pl/zadaj-pytanie-wojtowi/”

08.12.2020 r. Ryszard Gliwiński

Zobacz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Top