Czy Miasto Zamość chce przejąć część sołectw Gminy Zamość? Wójt sam ogłosił się ”liderem”

W dniu 13 października 2021 roku na stronie UG Zamość został opublikowany tekst autorstwa Wójta Gminy Zamość Ryszarda Gliwińskiego dotyczący poszerzenia granic Miasta Zamościa. Poniżej publikujemy tekst zamieszczony na stronie UG Zamość.

„Prezydent Miasta Zamość poinformował, że w chwili obecnej nie toczą się żadne prace, ani też nie wykonywane są żadne czynności, mające na celu włączenie sołectw Gminy Zamość w granice miasta Zamość”.

Pod takim zdaniem, zawartym w dokumencie podsumowującym spotkanie w zamojskim Ratuszu, jakie miało miejsce w dniu 8 października 2021 r., podpisał się Prezydent Miasta Zamość, Pan Andrzej Wnuk. Spotkanie odbyło się z inicjatywy Wójta Gminy Zamość, Ryszarda Gliwińskiego. Oprócz Wójta w spotkaniu wzięli udział Przewodniczący Rady Gminy – Pan Piotr Koczułap oraz, na zaproszenie Prezydenta, Przewodniczący Rady Miasta – Pan Piotr Błażewicz i Starosta Powiatu Zamojskiego – Pan Stanisław Grześko. Inicjując spotkanie przedstawiciele Samorządu Gminy Zamość chcieli uzyskać informacje o nowej sytuacji w relacjach Miasto – Gmina, jaką wytworzyła Uchwała nr XXXV/525/2021 Rady Miasta Zamość z dnia 30 sierpnia 2021 r.
Wspomnianą powyżej uchwałą Rada Miasta rozpatrzyła złożoną petycję, dotyczącą powiększenia granic miasta Zamość. W §1 podjętej uchwały czytamy – cytat (podkreślenie autora tekstu) „Po zapoznaniu się z petycją dotyczącą powiększenia miasta Zamość Rada Miasta uznaje petycję za zasadną z prośbą do Prezydenta Miasta o podjęcie działań zmierzających do zorganizowania konsultacji wśród mieszkańców miasta Zamość w zakresie ich stanowiska, co do powiększenia miasta. Zobowiązuje Prezydenta Miasta Zamość do przeprowadzenia konsultacji z Samorządem Gminy Zamość i Samorządem Powiatu Zamość”.
O sytuacji, jaką wywołała petycja dotycząca powiększenia granic Miasta, pisałem w kwietniowym wydaniu Biuletynu Samorządu Gminy Zamość (nr 4/143 – w wersji elektronicznej dostępny na www.gminazamosc.pl). Wówczas były to odpowiedzi na pytania zaniepokojonych doniesieniami medialnymi Mieszkańców, jakie otrzymałem poprzez skrzynkę kontaktową „zadaj pytanie Wójtowi”. W Biuletynie tym zamieszczone zostało także Stanowisko Samorządu Gminy Zamość w tej sprawie, przyjęte podczas sesji Rady Gminy Zamość w dniu 29 kwietnia 2021 r. Zachęcam do lektury wspomnianych materiałów.
Procedurę prawną ewentualnej zmiany granic Miasta i Gminy regulują art. 3, 4 i 4a ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, a także Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2001 roku w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków dotyczących tworzenia, dzielenia, znoszenia i ustalania granic gmin, nadawania gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalania i zmiany nazw gmin i siedzib ich władz oraz dokumentów wymaganych w tych sprawach.
Ustawa o samorządzie gminnym w art. 4 ust.1 mówi – cytat (podkreślenia autora) „Rada Ministrów w drodze rozporządzenia: tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice”. Dalej ust. 2 art. 4 stanowi – cytat (podkreślenia autora) „Rozporządzenie, o którym mowa w ust.1, może być wydane także na wniosek zainteresowanej rady gminy”. Co wynika z treści przywołanych przepisów prawa? Zmiana granic Miasta Zamość i Gminy Zamość może nastąpić z inicjatywy Rządu (poprzez właściwego Ministra i Radę Ministrów) lub w wyniku wniosku złożonego przez Radę Miasta Zamość. Pierwsza wymieniona procedura została już zainicjowana w głośnej medialnie sytuacji powiększenia terytorium Miasta Chełm kosztem Gminy Chełm (woj. lubelskie).
Procedowanie wniosku, złożonego ewentualnie przez Radę Miasta Zamość, określają art. 4a i 4b ustawy o samorządzie gminnym. Wniosek taki składa się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za pośrednictwem Wojewody w terminie do dnia 31 marca. Jego złożenie powinno być poprzedzone przeprowadzeniem przez Radę Miasta konsultacji z mieszkańcami (Miasta) oraz musi on zawierać uzasadnienie i dokumenty – mapy, a także informacje potwierdzające jego zasadność. Wniosek ten powinien być zaopiniowany przez Wojewodę Lubelskiego. Wydanie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zmiany granic Miasta i Gminy wymaga zasięgnięcia przez Ministra, o którym mowa powyżej, opinii Rady Gminy Zamość, poprzedzonej przeprowadzeniem przez Radę konsultacji z Mieszkańcami (Gminy). Na wyrażenie opinii w tej sprawie Rada Gminy będzie miała 3 miesiące, a brak opinii traktuje się jako spełnienie wymogu jej zasięgnięcia. W terminie, o którym mowa powyżej (trzech miesięcy od pisma Ministra) Rada może zdecydować o przeprowadzeniu referendum lokalnego w sprawie zmiany granic Gminy i wówczas nie przeprowadza się innych konsultacji z Mieszkańcami. To działanie może być przeprowadzone także z inicjatywy Mieszkańców, ale również dotyczy okresu czasowego wyznaczonego pismem Ministra (trzech miesięcy od pisma Ministra).
Jakie są wnioski z powyższego tekstu? Uchwałą z dnia 30 sierpnia 2021 roku Rada Miasta Zamość uczyniła pierwszy mały krok w kierunku ewentualnego przyszłego złożenia wniosku o zmianę granic Miasta i Gminy. Uchwałę powinien teraz realizować Prezydent Miasta w zakresie przygotowania konsultacji z Mieszkańcami Zamościa. Z początku niniejszego tekstu wynika, że nie toczą się obecnie w tym zakresie żadne prace, ani też nie są wykonywane jakiekolwiek czynności. O przeprowadzeniu ewentualnych konsultacji z Mieszkańcami musi zdecydować Rada Miasta w oddzielnej uchwale. Najbliższy termin składania wniosków przez Rady Gmin (Radę Miasta) o zmianę granic – do 31 marca 2022 r. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku przez Radę Ministrów, zmiany granic wchodziłyby w życie od 1 stycznia 2023 r. Wskazane terminy nie obowiązują w przypadku inicjatywy zmiany granic, wszczętej przez Administrację Rządową (przypadek Miasta Chełm i Gminy Chełm). Samorząd Gminy Zamość może podejmować prawne działania dopiero po piśmie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, informującym o złożeniu wniosku przez Radę Miasta. W okresie 3 miesięcy można wówczas organizować konsultacje z Mieszkańcami Gminy lub referendum lokalne. Tylko wówczas przeprowadzone działania mogą być prawną podstawą do opinii przedłożonej Ministrowi. Opinia taka niestety nie jest wiążącą dla decyzji, którą ostatecznie podejmuje Rada Ministrów. W sytuacji ewentualnej próby ingerencji w zmianę granic Gminy polskie prawo stawia Samorząd i Mieszkańców Gminy Zamość w trudnej pozycji. Prawne reakcje są możliwe dopiero, gdy sprawa już zaistnieje w Ministerstwie, a ich wyniki nie mają mocy wiążącej dla podejmujących decyzje w Warszawie. Zdecyduje wówczas siła politycznego przekonywania. Podejmowanie zorganizowanych działań przed oficjalnym zaistnieniem wniosku w MSWiA może mieć różne skutki, także przyśpieszające działania Samorządu Miasta.
Dyskusja o zmianie granic Miasta nie pojawiła się po raz pierwszy. W wyborach samorządowych 2018 roku temat ten istniał w programach większości kandydatów do Organów Miasta. Wcześniej też co jakiś czas był to temat pierwszych stron lokalnej prasy.
Stanowisko Samorządu Gminy Zamość z dnia 29 kwietnia 2021 roku w sprawie zmiany granic Miasta i Gminy w maju br. przekazane zostało Przewodniczącemu Rady Miasta Zamość i Prezydentowi Miasta. Nie zmieniło się. We wspomnianym na początku tekstu dokumencie ze spotkania, jakie odbyło się w dniu 8 października, zapisano następujący fragment – cytat „Stanowisko Samorządu Gminy Zamość jest negatywne. Gmina nie widzi możliwości powiększenia granic Miasta Zamość kosztem Gminy Zamość, w tym włączenia do granic miasta Zamość sołectw przylegających”. Podpisany przez wszystkich uczestników spotkania dokument kończy się zdaniem – cytat „Przedstawiciele samorządów deklarują dalszą wolę współpracy w zakresie pozyskiwania terenów inwestycyjnych, pozyskiwania środków zewnętrznych dla dobra mieszkańców powiatu, gminy i miasta Zamość”.
Petycja w sprawie zmiany granic Miasta i uchwała Rady Miasta wywołały korespondencję kierowaną do mnie przez Mieszkańców Gminy. Odbieram telefony od Tych, którzy chcą podejmować już teraz zorganizowane publiczne działania. Mieszkańcy chcieli o tym rozmawiać w trakcie wrześniowych zebrań wiejskich. W połowie października umówiono spotkanie Wójta z grupą Mieszkańców przygotowujących petycję do Miasta Zamość i Wojewody. Wcześniej rozmawiałem z Mieszkanką zaniepokojoną zamiarami Miasta. Gdy zacząłem tłumaczyć Jej obecną złożoność sytuacji, usłyszałem, że rozumie, iż jestem w niezręcznej sytuacji i nie ma do mnie pretensji. Nie w tym problem. Wiem, że Mieszkańcy Gminy nie chcą mieszkać w Zamościu. Jestem gotowy i zdecydowany być liderem samorządowego protestu w obronie granic Gminy. Po to Mieszkańcy wybrali mnie Wójtem. Mam też do tego własne wewnętrzne przekonanie. Muszę jednak w swoich działaniach zachować umiar, aby nie wywołać lawiny nic nie wnoszących do sprawy działań i negatywnych emocji. O to też proszę Mieszkańców. Bądźmy czujni i w ciągłym kontakcie, współpracujmy – ale działajmy rozważnie.